Komunalna oczyszczalnia ścieków w Chełmie Gryfickim “produkuje” rocznie ok. 2000 ton osadów ściekowych- jako pozostałości po oczyszczaniu ścieków dostarczanych z całej gminy, nie tylko systemami kanalizacyjnymi, ale również dowożonych wozami asenizacyjnymi z szamb i przydomowych oczyszczalni ścieków. Jeszcze parę lat temu osady zagospodarowywano do rekultywacji terenów po kopalni gliny w okolicy Włodarki, a przez ostatnie 2 lata wywożono je do elektrowni Dolna Odra celem zagospodarowania popiołów paleniskowych – co było bardzo kosztowne.
Świadomość ekologiczna i ekonomiczna oraz dobra wiedza techniczna pracowników naszej Spółki oraz władz samorządowych spowodowała inicjatywę budowy obiektu kompostowni osadów przystosowanego do docelowego zastosowania w niej nowoczesnej technologii kompostowania, jakie od kilku funkcjonują w takich krajach UE jak Austria, Niemcy, Wielka Brytania, Holandia czy Irlandia tj. z możliwością zastosowania w przyszłości systemów napowietrzajaco – odsysających. W efekcie prac koncepcyjnych i budowlanych w latach 2010-2012 powstała kompostownia, która może służyć za rozwiązanie modelowe w gospodarce osadowej dla gmin tej wielkości.
Budowa kompostowni kosztowała ponad 7 mln złotych i została dofinansowana w 50% w ramach „Programu kompleksowego uporządkowania gospodarki ściekowej na terenie miasta Trzebiatów” wspieranego z funduszy UE w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Planując lokalizację kompostowni były brane pod uwagę zarówno względy ekologiczne jak i ekonomiczne, które zarówno w piśmiennictwie naukowym jak i w praktyce eksploatacyjnej obiektów tego typu, wskazują, że należy jej lokalizację umiejscowić tam, gdzie znajduje się większość odpadów przeznaczonych do kompostowania czyli w naszym wypadku – przy komunalnej oczyszczalni ścieków.
Za lokalizacją kompostowni przy oczyszczalni ścieków przemawiały następujące względy ekonomiczne i ekologiczne, które miały i mają decydujący wpływ zarówno na koszt budowy jak i późniejszej eksploatacji kompostowni :
- uniknięcie kosztów podwójnego transportu tj. zarówno dowożenia osadów do kompostowni jak i wywożenia gotowego produktu jakim jest kompost,
- uniknięcie kosztów budowy dróg dojazdowych do kompostowni,
- uniknięcie kosztów budowy budynku socjalnego dla pracowników kompostowni oraz garaży dla maszyn pracujących na terenie kompostowni, gdyż takie istnieją na oczyszczalni ścieków,
- uniknięcie kosztów budowy sieci wodociagowej w celu zapewnienia dostępu do wody celem uzupełniania jej ew. niedoborów w kompoście, mycia maszyn, potrzeb socjalno – bytowych pracowników – taka sieć istnieje przy oczyszczalni ścieków,
- uniknięcie kosztów budowy sieci kanalizacji sanitarnej lub instalacji z lokalną oczyszczalnią ścieków w celu zagospodarowania odcieków z kompostowni – odcieki są odprowadzane bezpośrednio na oczyszczalnię ścieków,
- uniknięcie kosztów budowy sieci energetycznej w celu zasilania kompostowni – sieć energetyczna istnieje na oczyszczalni ścieków,
- uniknięcie kosztów budowy ogrodzenia kompostowni i kosztów jej całodobowej ochrony w procesie eksploatacji, które przy lokalizacji kompostowni na oczyszczalni nie występują, ponieważ kompostownia mieści się w ogrodzeniu oczyszczalni (nieznacznie tylko powiększonym), a teren i obiekty oczyszczalni i kompostowni chronione są przez tych samych pracowników.
Ponadto – co również miało istotny wpływ na decyzję – zgodnie z przepisami o ochronie środowiska działania z odpadami (a do takich zaliczają się osady ściekowe) należy w miarę posiadanych możliwości prowadzić w miejscu ich wytwarzania lub w miejscach do tego przeznaczonych, tj. np. na wysypiskach śmieci lub przy oczyszczalniach ścieków. Alternatywą dla budowy kompostowni mogłoby być spalanie osadów w spalarni lub wywożenie ich i przekazywanie do przerobu na innych, większych kompostowniach. Oba te rozwiązania maja jednak tę wadę, że po pierwsze w najbliższej okolicy w promieniu ponad 100 km nie ma spalarni, która mogłaby przyjąć z naszej gminy osady do spalenia, a te które istnieją w dalszej odległości zagospodarowują osady z terenu swoich pobliskich gmin i powiatów licząc za przyjęcie do spalenia od 200 do 300 zł za jedna tonę osadu (spalanie osadu jest bardzo energochłonne).
Jeśli dodamy do tego koszty transportu osadu do spalarni z oczyszczalni to za “pozbycie się” jednej tony osadu musielibyśmy płacić ok. 300-400 zł za tonę. Mnożąc to przez 2000 ton rocznie daje to sumę od 600 do 800 tysięcy złotych jaką musieliby zapłacić w cenie ścieków mieszkańcy gminy. Podobnie sytuacja przedstawia się z przekazywaniem osadów do kompostowania dla dużych kompostowni takich jak GWDA w Pile czy w Słupsku, które często stawiają ceny zaporowe na przyjmowanie osadów z poza terenu swoich gmin żądając nawet do 600 zł za tonę przyjętego osadu. A to już oznacza wydanie w naszym wypadku nie setek tysięcy, ale milionów złotych na zagospodarowanie z godnie z prawem osadów ściekowych ze ścieków pochodzących od mieszkańców naszej gminy. Funkcjonowanie kompostowni kosztuje i zagospodarowywanie osadów we własnym zakresie kosztuje dużo, dużo taniej, a poza tym okoliczni rolnicy mają zbyt na słomę niezbędna w procesie kompostowania i możliwość zakupu taniego i bardzo dobrego nawozu organicznego na potrzeby upraw rolnych.
Pełen cykl kompostowania, w wyniku którego powstaje dojrzały produkt glebopodobny- kompost, trwa około sześciu miesięcy. Charakteryzuje się on obecnością stabilnej frakcji organicznej z wbudowanymi składnikami odżywczymi , głównie azotem i fosforem. Z 2 000 ton surowców odpadowych planujemy uzyskać ok.700 ton kompostu, który jako preparat do poprawy jakości gleby pod nazwą KOMPOSAD nie będzie juz odpadem (tak jak surowy osad) co oznacza, że nie będzie on podlegał Ustawie o Odpadach, tylko Ustawie o Nawozach i Nawożeniu i będzie można po uzyskaniu od Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi statusu nawozu organicznego i innych odpowiednich pozwoleń wprowadzać go do obrotu handlowego. Aktualnie gotowy produkt poddawany jest badaniom laboratoryjnym (kolejno w 6 różnych laboratoriach), m.in. na obecność metali ciężkich, bakterii chorobotwórczych i jaj pasożytów oraz składników odżywczych potrzebnych roślinom, czyli azotu, fosforu i potasu. Nawóz organiczny na bazie kompostu wzbogaca glebę w wapń, azot, fosfor, potas i materię organiczną, która ulegając powolnej mineralizacji uwalnia stopniowo składniki pokarmowe dla roślin. Jest szczególnie przydatny na gruntach ubogich w materię organiczną oraz zdegradowanych, znacznie poprawiając ich żyzność.
Ponadto może być przeznaczany do kształtowania terenów zieleni miejskiej, w gospodarce leśnej, szkółkarstwie, gospodarce komunalnej, konserwacji nasypów kolejowych i drogowych, przykrywania i rekultywacji wysypisk itp. Jest on najtańszym materiałem nawozowym na wszystkie rodzaje gleb i w pełni bezpieczny dla środowiska.